Χοληστερινη

Τι είναι η Χοληστερίνη?

Η Χοληστερίνη είναι μία ουσία που ανήκει στα λίπη. Αν και συχνά αναφέρεται σαν «δηλητηριώδης», η αλήθεια είναι ότι δεν μπορούμε να  ζήσουμε χωρίς αυτήν επειδή:

• Αποτελεί δομικό υλικό των μεμβρανών των κυττάρων του σώματος.
• Συμμετέχει στην παραγωγή ορμονών, της Βιταμίνης D και των χολικών οξέων, τα οποία με τη σειρά τους βοηθούν στην πέψη των τροφών.

Την Χοληστερίνη την προσλαμβάνουμε εξωγενώς με τις ζωικές τροφές, αλλά ο οργανισμός μας την παράγει  και ενδογενώς. Αποτελείται από δύο κυρίως κλάσματα την LDL-χοληστερόλη που είναι η «κακή» χοληστερόλη και την HDL χοληστερόλη που είναι η «καλή » χοληστερόλη. Όσο η χοληστερίνη μένει σε φυσιολογικά επίπεδα στον οργανισμό μας και υπάρχει ισορροπία μεταξύ των κλασμάτων της στο αίμα μας, λαμβάνουμε μόνο τις ευεργετικές ιδιότητες της χοληστερίνης.

Τι είναι η Υπερχοληστερολαιμία?

Όταν όμως διαταραχτεί αυτή η ισορροπία και η ποσότητα της χοληστερίνης στο αίμα αυξηθεί πάνω από τα φυσιολογικά επίπεδα μιλάμε για υπερχοληστερολαιμία. H Υπερχοληστερολαιμία μπορεί να εμφανιστεί και στα παιδιά και μάλιστα από μικρή ηλικία. Σημασία για την υγεία μας έχει το ποσό των διαφόρων τύπων της χοληστερίνης στο αίμα μας. Η αυξημένη «κακή» χοληστερόλη ευθύνεται για την βλάβη των αγγείων και την καρδιαγγειακή νόσο από νεαρή ηλικία. Η αυξημένη «καλή» χοληστερόλη προστατεύει από καρδιαγγειακά νοσήματα. Όταν η «καλή» χοληστερόλη είναι χαμηλή ο κίνδυνος δημιουργίας καρδιαγγειακής νόσου είναι πολύ μεγάλος.

Ποιές  είναι οι συνέπειες της Υπερχοληστερολαιμίας?

Η δημιουργία αθηρωμάτωσης, δηλαδή: η δημιουργία αθηρωματικών πλακών στα τοιχώματα των αγγείων, η μείωση της ελαστικότητας των αγγείων, η δημιουργία φλεγμονής τους και η ενεργοποίηση της διαδικασίας δημιουργίας θρόμβων, έχει σαν συνέπεια την βλάβη των αγγείων και την δημιουργία καρδιαγγειακής νόσου, η οποία αποτελεί  την κύρια αιτία θανάτου παγκοσμίως. Η δημιουργία αθηρωμάτωσης, αρχίζει από την παιδική ηλικία. Στατιστικά περίπου 45% των ανδρών και 20% των γυναικών με υπερχοληστερολαιμία θα πάθουν καρδιαγγειακή νόσο μέχρι τα 50 τους χρόνια. Για αυτό είναι σημαντικό να γίνεται έγκαιρα η διάγνωση ώστε να αποφευχθεί έγκαιρα η καρδιαγγειακή νόσος στη νεαρή ενήλικη ζωή.

Πως προκαλείται η υπερχοληστερολαιμία?

Μπορεί να είναι πρωτοπαθής ή δευτεροπαθής:

• Πρωτοπαθής είναι η συχνότερη μορφή στα παιδιά, κληρονομείται από τους γονείς και μπορεί να είναι ελαφρά ή σοβαρή.
• Δευτεροπαθής δεν είναι κληρονομική, οφείλεται όμως σε κάποιο άλλο νόσημα όπως Υποθυρεοειδισμός, σακχαρώδη διαβήτη, νόσημα των νεφρών ή του ήπατος και υποχωρεί αν θεραπευτεί το νόσημα που την προκαλεί.
• Ακόμη μπορεί να οφείλεται σε παχυσαρκία, διατροφή με μεγάλες ποσότητες κεκορεσμένου λίπους και χοληστερόλης και σε φάρμακα που λαμβάνονται για μεγάλο χρονικό διάστημα π.χ. κορτιζόνη.

Πως θα καταλάβετε ότι το παιδί σας έχει αυξημένα επίπεδα χοληστερίνης?

Η υπερχοληστερολαιμία  δεν έχει  συμπτώματα. Ανήκει στις «βουβές νόσους »τις οποίες αντιλαμβανόμαστε όταν  έχουμε  δει τα αποτελέσματα τους. Και πολλές φορές δεν μπορούμε να επιδράσουμε. Σήμερα παρακολουθώντας τα αποτελέσματα δεκαετιών ξέρουμε ότι μόνο με την πρόληψη μπορούμε να προλάβουμε τις κακές επιδράσεις της υπερχοληστερολαιμία στον οργανισμό μας. Και αυτή δεν είναι άλλη από την παρακολούθηση των τιμών της χοληστερίνης στο αίμα μας. Ποιο συγκεκριμένα μόνο με εξετάσεις αίματος μπορούμε να το καταλάβουμε:

1. Εάν έχει διαταραχθεί η ισορροπία των κλασμάτων της χοληστερίνης.
2. Με ποιο τρόπο έχει γίνει αυτό?
3. Και εάν εμπλέκονται και άλλα νοσήματα που προκαλούν ή απλά  εντείνουν το πρόβλημα.

Ποια παιδιά πρέπει να κάνουν έλεγχο για υπερχοληστερολαιμία?

• Παιδιά που ένας γονιός του έχει χοληστερίνη πάνω από 240 mg/dl.
• Παιδιά που κάποιο άτομο στην οικογένεια, μπαμπάς, μαμά, γιαγιά, παππούς ή κάποιος στο πιο μακρινό  οικογενειακό περιβάλλον, έχει περάσει καρδιαγγειακή νόσο εγκεφαλικό έμφραγμα αιφνίδιο θάνατο περιφερική αγγειακή νόσο στηθάγχη έμφραγμα σε ηλικία κάτω των 55 ετών.
• Παιδιά που έχουν άλλους παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο να εμφανίσουν καρδιαγγειακή νόσο όπως είναι η παχυσαρκία, το κάπνισμα, η υπέρταση.

Ακόμα πρέπει να ελέγχονται:

1. Παιδιά που έχουν νοσήματα που συνοδεύονται από υπερχοληστερολαιμία όπως χρόνιο νεφρικό νόσημα, σακχαρώδη διαβήτη, υποθυρεοειδισμό.

2. Παιδιά που παίρνουν φάρμακα που αυξάνουν την χοληστερίνη.

Σε ποια ηλικία θα πρέπει να γίνεται ο έλεγχος

Ο έλεγχος θα πρέπει να γίνεται μετά το 2^ο έτος της ζωής. Έλεγχος μέχρι το 2⁰ έτος είναι άσκοπος, γιατί τα δύο πρώτα χρόνια της ζωής δεν επιτρέπεται καμία δίαιτα ακόμα και εάν το παιδί έχει αυξημένη χοληστερόλη.

Τι πρέπει να περιλαμβάνει ο έλεγχος?

Σε παιδιά που έχουν οι γονείς τους έχουν υπερχοληστερολαιμία πάνω από 240 mg/dl, αλλά δεν υπάρχει στην οικογένεια κάποιος με καρδιαγγειακή νόσο σε ηλικία κάτω των 55 ετών, μετράμε μόνο την ολική χοληστερόλη. Εάν είναι πάνω από 200 τότε μετράμε και την LDL –χοληστερίνη και την HDL – χοληστερίνη και τα τριγλυκερίδια. Εάν είναι οριακή 170 mg/dl -200 mg/dl κάνουμε μία 2^η μέτρηση. Όταν η μέση τιμή είναι των δύο μετρήσεων είναι πάνω από 170 mg/dl τότε μετράμε και τις  LDL –χοληστερίνη και την HDL –χοληστερίνη και τα τριγλυκερίδια.

 Σε παιδιά που υπάρχει περιστατικό με καρδιαγγειακή νόσο στο οικογενειακό  περιβάλλον σε ηλικία κάτω των 55 ετώνκάνουμε πλήρη έλεγχο. Εάν είναι η ολική χοληστερόλη και η LDL –χοληστερίνη είναι αυξημένες, τότε κάνουμε και 2^η μέτρηση σε διαφορετικό χρόνο και υπολογίζεται η μέση τιμή των δύο μετρήσεων.

Αν είναι στα φυσιολογικά επίπεδα τότε επαναλαμβάνουμε την εξέταση μετά από 2 χρόνια:

• Εάν είναι οριακή  τότε επαναλαμβάνουμε μετά από 1 χρόνο.
• Οι μετρήσεις γίνονται μετά από 12 ώρες νηστεία.
• ΠΡΟΣΟΧΗ, Ποτέ δεν κάνουμε 12 ώρες νηστεία, σε παιδιά κάτω των 2 χρόνων.
• Ο έλεγχος δεν πρέπει να γίνεται όταν το παιδί έχει πυρετό, έχει τραυματιστεί ή χειρουργηθεί πρόσφατα ή παίρνει κάποια φάρμακα.

Όταν διαπιστωθεί  για πρώτη φορά αυξημένη χοληστερίνη  ή και τριγλυκερίδια θα πρέπει να ελέγχονται:

1. Η νεφρική, ηπατική και θυρεοειδική λειτουργία.
2. Μερικές φορές μπορεί να απαιτείται να μετρηθούν και οι απολιποπρωτεΐνες.
3. Apo AI που συμμετέχει στην σύνθεση της HDL- Χοληστερόλης 
4. Apo B   που συμμετέχει στην σύνθεση της LDL- Χοληστερόλης Lp(a), που όταν είναι αυξημένη, ο κίνδυνος για καρδιαγγειακό νόσημα είναι μεγαλύτερος.

Πώς θα μειωθεί η κακή χοληστερόλη στο παιδί σας?

Στα παιδιά, η αλλαγή των διατροφικών συνηθειών σε συνδυασμό με την σωματική άσκηση, είναι αρκετά για να μειώσουν τα επίπεδα της «κακής», χοληστερίνης και να αυξήσουν την «καλή». Στα παχύσαρκα παιδιά, η μείωση του σωματικού βάρους είναι απαραίτητη. Φάρμακαχορηγούνται σε ελάχιστες περιπτώσεις, με συγκεκριμένα κριτήρια τα οποία αξιολογούνται από τον παιδίατρο και μετά το 10^ο έτος της ηλικίας τους.